transistor
Bu sayfadaki bilgileri bu adresden print yapabilirsiniz Transistörler yapılarına göre bipolar, Fet, Mosfet, Jfet gibi çeşitlere ayrılırlar. Bunlardan en çok kullanılanı bipolar transistördür. Görüldüğü gibi transistörler üç uçludur. Beyz , Emiter , Kollektör Transistörün doğru çalışabilmesi yada iletime geçebilmesi için doğru yönde yani polarmada gerilim uygulanması gerekir. Akılda kalması için şöyle bir kural söyleyeyim. Emiter ve Beyz hep bağlı olduğu tabakanın polaritesine collektör ise emiterin tersi polariteye bağlanması gerekir. Yapisi:
Transistörün bulunması elektroniğin ve teknolojinin dolayısıyla çağın en önemli icadlarından biridir. Burada bilimsel şekliyle değil basit ve anlaşılır şekliyle bir anlatım yapmaya çalışacağım.
Transistör en basit şekliyle küçük bir akımla daha büyük bir akımın kontrol edilebilmesini sağlayan bir elemandır. Bu sayede yükseltme ve kontrol işleri yapılabilmektedir.
Onlarca, yüzlerce transistör birleştirilerek entegreler yapılmış. Kapılar yapılmış, kapılar birleştirilmiş mikro işlemciler yapılmıştır. Eskiden transistör yerine lambalar kullanılıyordu.
Ayrıca frekanslarına göre sınıflandırılabilir. Alçak frekans ve yüksek frekans transistörleri gibi. Her transistörün çalışabileceği maksimum frekans sınırları vardır. Normal bir transistörle anten kuvvetlendiricisi yaparsanız çalışmaz.
Birde güçlerine göre sınıflandırmak sanırım yanlış olmaz. Güç transistörlerinide ayrı bir sınıfa koyabiliriz. frekansları gibi her transistörün verebileceği maksimum bir akım vardır. Kullanacağımız işe göre değişik güçlerde transistör seçeriz.
Bipolar transistörler diyotlar bölümünde anlattığım P ve N tabakalarından üçünün birleşmesinden meydana gelir. Ortadaki tabaka daha incedir ve kontrol işlevini görür orta tabakaya "beyz" adı verilir.
Bi polar transistörler NPN ve PNP olarak iki çeşittir.
Bunu şematik sembolde gösterirsek
Beyz ile emiter arasından bir akım akıtırsak. Transistörün kazancı oranında daha büyük bir akım kollektör emiter arasından akar.
Unutmamak gereken bir nokta transistörün beyz ile emiter arasındaki gerilim0.6 voltu geçemez bu sınırı geçmeye mecbur bırakırsak transistör bozulur. Bu nedenle genelde beyz ucuna bir direnç koymak gerekir.
Aynı şekilde küçük bir sanyal vererek bunu yükseltilmiş olarak alabiliriz.
Transistör & Ölcümleri
Transistörler PNP ve NPN olmak üzere iki çesittir. Emiter, Kollektör ve Beyz olmak üzere 3 adet baglanti ucu vardir. En çok kullanilan yari iletken devre elemanidir ve devrelerde bir anahtar görevi görür. PNP transistörlerde kollektör eksi (-), Emiter arti (+) ve beyz ucuda emitere göre eksi (-), kollektöre göre arti (+) polarize alir. NPN tipinde ise durum tam tersidir.
Transistörler birbirlerini tetikleyecek sekilde baglandiginda akim kazanci elde edebilen devre elemanlaridir.
Yukaridaki sekiller PNP ve NPN tipi transistörlerin devre semalarinda kullanilan sembollerini göstermektedir.
Yukaridaki sekilde ise basit bir transistör devre semasi görülmektedir. Bu devrede anahtar kapatildiginda transistörün beyz ucu dogru polarize alacagindan transistör iletime geçecek ve emiter-kollektör arasi kisa devre olarak üzerinden akim geçmesini saglayacaktir. Böylece transistörün tetiklenmesi ile devredeki lamba yanmis olacaktir. Anahtar açildiginda transistörde yalitima geçecek ve lamba sönecektir.
Saglamlik kontrolü
Ohm metrenin X1 konumunda veya yüksek güçlü transistör test ediliyorsa X1K konumunda siyah uç transistörün beyz ucuna kirmizi uç ise ilk önce emiter ucuna daha sonrada kollektör ucuna baglandiginda düsük direnç gösteriyor ve kirmizi uç beyz ucuna siyah uç ise önce kollektöre sonrada emitere baglandiginda yüksek direnç gösteriyorsa ayrica emiter-kollektör arasi ölçü aletinin her iki yönünde de yüksek direnç gösteriyorsa transistör saglamdir ve PNP tipidir.
Siyah uç transistörün beyz ucuna kirmizi uç ise ilk önce emiter ucuna daha sonrada kollektör ucuna baglandiginda yüksek direnç gösteriyor ve kirmizi uç beyz ucuna siyah uç ise önce kollektöre sonrada emitere baglandiginda düsük direnç gösteriyorsa ayrica emiter-kollektör arasi ölçü aletinin her iki yönünde de yüksek direnç gösteriyorsa transistör saglamdir ve NPN tipidir.
Transistördeki Beyz akımının Yolunu Gösteren mükemmel resimler.
Foto transistörler
Yapisi
Normal transistörlerden tek farki base ucundan yapilan tetiklemenin isik siddeti ile yapilmasidir. Yine normal transistörler gibi bir base ucu vardir ve istenirse bu uç kullanilarak da tetiklenebilir. Devreye normal bir transistör gibi baglanir ancak normal sartlarda base ucu kullanilmaz. Tetikleme islemi, üzerindeki mercege isik uygulanarak yapilir. Uygulanan isigin siddetine göre Emiter-Kollektör arasi iç direnç degisir ve yükün akimi kontrol edilebilir. Isik siddeti arttikça Emiter-Kollektör arasi iç direnç düser. Foto transistörler kizil ötesi (Infra Red) isinlara daha hassas oldugu için genellikle isik kaynagi olarak kizil ötesi (Infra Red) led'ler ile birlikte kullanilir.
Diger tüm özellikleri ve saglamlik kontrolü normal transistörlerde oldugu gibidir
Verantwortlich für den Inhalt dieser Seite ist ausschließlich der
Autor dieser Homepage, kontaktierbar über dieses Formular!